Ebeveynler arasında velayet paylaşımı ve çocukların hakları
- Ebeveynler Arasında Velayet Paylaşımı
Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanmış veya ayrı yaşayan ebeveynlerin çocukları üzerinde hakları vardır ve bu haklar arasında velayet de yer almaktadır. Çocuk, ergenlik ya da belli bir yaşa kadar anne ve babasının ortak sorumluluğu altındadır. Ancak boşanma sonrası çocukla ilgili sorumlulukları paylaşma şekli tek velayet ya da ortak velayet olarak iki şekilde belirlenebilir.
- a) Ortak Velayet (Paylaşımlı Velayet)
Türk hukukunda, boşanmış ebeveynler arasında ortak velayet mümkün olmakla birlikte, bu kararın verilmesi mahkemenin takdirine bağlıdır. Mahkeme, tarafların birbirleriyle anlaşarak çocuğun bakım ve eğitimi konusunda işbirliği yapmalarını, çocuğun gelişimine en uygun şekilde karar verilmesini sağlamak adına ortak velayeti verebilir.
Ortak velayet, ebeveynlerin çocuğun günlük yaşamı, eğitimi, sağlık durumu gibi önemli konularda eşit hak ve sorumluluğa sahip olmasını sağlar. Ancak ortak velayet, yalnızca ebeveynler arasında sağlıklı iletişim ve işbirliği kurulabilmesi durumunda uygundur. Eğer taraflar arasında ciddi anlaşmazlıklar varsa, mahkeme bu durumu dikkate alır ve velayet hakkını tek ebeveyne verebilir.
- b) Tek Velayet
Tek velayet ise, çocuğun bakım ve eğitimiyle ilgili sorumluluğun yalnızca bir ebeveyn tarafından taşındığı bir durumdur. Türk Medeni Kanunu, çocuğun yaşı küçükse (genellikle 6 yaş altı), anneye verilecek velayetin daha uygun olacağına karar verir. Ancak, çocuğun menfaatini gözeterek bu karar değişebilir ve baba da velayeti alabilir.
Mahkeme, tek velayet kararını verirken, çocuğun ebeveynleriyle olan ilişkisini, ebeveynlerin çocuk bakımına ne kadar uygun olduklarını, çocuğun yaşadığı çevreyi ve çocuğun tercihini (eğer çocuk belli bir yaşa gelmişse) göz önünde bulundurur.
- Çocukların Hakları
Çocukların hakları, onların sağlıklı ve mutlu bir şekilde büyüyebilmeleri için korunması gereken önemli bir unsurdur. Ebeveynler arasında velayet paylaşımı ve boşanma süreçlerinde çocuğun hakları her zaman önde tutulmalıdır. Türk Medeni Kanunu’na göre, boşanmış ebeveynlerin çocuklarına dair yerine getirmeleri gereken bir dizi hukuki yükümlülükleri vardır. Bu haklar şunlardır:
- a) Çocuğun Bakım ve Eğitim Hakkı
Çocuğun en temel hakkı, bakımının ve eğitiminin karşılanmasıdır. Ebeveynler, çocuğun yeme-içme, barınma, eğitim ve sağlık ihtiyaçlarını karşılamakla yükümlüdürler. Eğer ebeveynler arasında anlaşmazlıklar yaşanıyorsa, mahkeme çocuğun en iyi şekilde eğitilebileceği ve bakılabileceği aileyi belirler. Bu süreçte çocuğun psikolojik ve sosyal gelişimi göz önünde bulundurulur.
- b) Çocuğun Kişisel İlişki Hakkı
Türk hukukunda, velayeti almayan ebeveyn, çocuğuyla belirli aralıklarla görüşme hakkına sahiptir. Mahkeme, çocukla velayeti almayan ebeveyn arasındaki görüşmeleri düzenler. Ancak, çocuğun psikolojik ve fiziksel güvenliği göz önünde bulundurularak, görüşme hakkı kısıtlanabilir veya tamamen kaldırılabilir.
Çocuk, görüşme sırasında anne veya babasıyla güvenli bir ortamda olmalıdır. Görüşme zamanları, çocuğun yaşı ve duygusal durumu göz önünde bulundurularak belirlenir.
- c) Çocuğun İsim Değişikliği Hakkı
Bir çocuğun adı, yalnızca velayet sahibi ebeveynin izniyle değiştirilebilir. Ancak, bu değişiklik çocuğun menfaatine olmalıdır ve çocuğun psikolojik gelişimini olumsuz etkilememelidir.
- Çocukların Haklarının İhlali ve Hukuki Süreçler
Çocukların haklarının ihlali, onları ihmal etme veya zorbalığa maruz bırakma gibi durumlar, çocuk koruma hukuku kapsamında ele alınır.
Ebeveynler arasında velayet paylaşımı konusunda anlaşmazlıklar yaşanıyorsa ve bir ebeveynin çocuğa karşı kötü muamelede bulunduğu tespit edilirse, diğer ebeveyn ya da çocuğun en yakın çevresi bu durumu aile mahkemesine taşıyabilir. Çocukların korunması ve sağlıklı gelişimlerinin sağlanması adına, hukuki yollarla gerekli tedbirler alınabilir.
- Velayet Düzenlemeleri ve Nafaka Yükümlülüğü
Boşanmış ebeveynler, çocuğun bakım ve eğitim masraflarını karşılamak için nafaka ödemekle yükümlüdürler. Bu nafaka, çocuğun barınma, eğitim, sağlık gibi ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla düzenlenir.
Velayet paylaşımına karar veren mahkeme, kimden ve ne kadar nafaka alınacağına karar verir. Nafaka miktarı, ebeveynlerin maddi durumları ve çocuğun ihtiyaçları dikkate alınarak belirlenir.
Sonuç
Çocukların üstün yararını her zaman ön planda tutarak, boşanma ve ayrılık süreçlerinde ebeveynler arasında velayet paylaşımı dikkatlice ele alınmalıdır. Çocukların hem duygusal hem de fiziksel açıdan güvenliği ve gelişimi her şeyin önündedir. Ebeveynler arasındaki anlaşmazlıklar, hukuki yollarla çözülerek, çocuğun en sağlıklı şekilde büyümesi sağlanmalıdır.
Avukat Murat Tuna olarak, çocuğun en yüksek yararını gözeterek velayet davalarında müvekkillerimize profesyonel destek sağlıyor ve süreci en sağlıklı şekilde yönlendirmekteyiz. Çocuk hakları ve velayet paylaşımı hakkında hukuki destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
