Haftalık çalışma süresi ve fazla mesai.
Haftalık Çalışma Süresi Nedir?
Türk İş Kanunu'na göre, bir işçinin haftalık normal çalışma süresi 45 saattir. Bu süre, genellikle 5 iş günü üzerinden hesaplanır, yani günde ortalama 9 saatlik bir çalışma süresi kabul edilir. Ancak işin niteliğine göre, bu süre 6 iş günü gibi farklı düzenlemelerle de yapılabilir. Haftalık 45 saati aşan çalışmalar, fazla mesai olarak kabul edilir ve bu durumda işçi ek ücret alma hakkına sahip olur.
Haftalık Çalışma Süresi Belirleme
İşveren ve işçi arasındaki iş sözleşmesinde, çalışma süresi 45 saati geçmemek kaydıyla daha az belirlenmiş olabilir. Ancak bu süre, yasal azami çalışma süresi olan 45 saatten fazla olamaz. Eğer çalışma süresi işyerinde belirlenen süreyi aşarsa, fazla mesai ücreti devreye girer.
Fazla Mesai Nedir?
Fazla mesai, bir çalışanın normal çalışma süresinin dışında, ekstra olarak yaptığı çalışmadır. Türk İş Kanunu’na göre fazla mesai, haftalık 45 saati aşan çalışma süreleri için geçerlidir. Bu çalışma süreleri, normal çalışma günlerinde veya tatil günlerinde gerçekleşebilir.
Fazla mesaiye dair temel noktalar şu şekilde özetlenebilir:
- Haftalık 45 Saati Aşan Çalışmalar: Çalışan, haftalık 45 saati aşan herhangi bir sürede çalışıyorsa, bu fazla mesai olarak kabul edilir.
- Fazla Mesai Ücreti: Fazla mesai yapılan her bir saat için işçiye normal ücretin yüzde 50 fazlası ödeme yapılması gerekmektedir. Yani, bir işçi normalde 10 TL saat ücreti alıyorsa, fazla mesai saatinde bu ücret 15 TL olur.
- Fazla Mesai Sınırı: Türk İş Kanunu, yıllık fazla mesai süresinin 270 saati geçmemesini öngörmektedir. Bu sürenin aşılması halinde işçinin hakları ve tazminat talep etme durumu söz konusu olabilir.
Fazla Mesai Yapılması Durumunda Haklar
Fazla mesai, işçilerin ek çalışma yapmaları nedeniyle hak ettikleri ekstra ücreti alabilmeleri için önemli bir durumdur. Fazla mesai yapan bir işçi şu haklara sahiptir:
- Fazla Mesai Ücreti
İşçinin fazla mesai yaptığı her saat için yasal olarak normal ücretin %50 fazlası ödenmelidir. Ancak, işçinin fazla mesai ücretini alabilmesi için, çalıştığı saatlerin işyerindeki yetkili kişiler tarafından onaylanması gerekir.
- Fazla Mesai Talebi ve İzni
Fazla mesai yapabilmek için işverenin onayı gereklidir. İşçinin işverene fazla mesai yapacağına dair bir talepte bulunması ve işverenin bu talebi kabul etmesi gerekir. Fazla mesai, yalnızca belirli bir süre için ve işverenin onayıyla yapılabilir.
- Dinlenme Süresi ve Fazla Mesai
İşçi, fazla mesai yaptığı takdirde dinlenme sürelerinin de yeterli olduğundan emin olmalıdır. Türk İş Kanunu'na göre, fazla mesai yapan işçilerin, çalışma süreleri dışında belirli bir dinlenme süresi hakkı vardır.
Fazla Mesai Ücretinin Ödenmemesi Durumu
Fazla mesai ücreti, işverenin yasal yükümlülükleri arasında yer almaktadır. Ancak, bazı işverenler fazla mesai ücreti ödememeyi tercih edebilir. Böyle bir durumda işçilerin hakları korunmakta olup, işçiler aşağıdaki adımları izleyebilir:
- İhbar ve Dava Hakkı
İşçi, fazla mesai ücreti ödenmediği takdirde, öncelikle işverene yazılı olarak başvuruda bulunabilir. Eğer ödeme yapılmazsa, işçi iş mahkemesine başvurarak fazla mesai ücreti talep edebilir.
- Tazminat Talebi
İşçi, fazla mesai süresi ve ödenmeyen ücretler için işverene karşı tazminat davası açabilir. Bu durumda işçi, fazla mesai ücretinin yanı sıra, bu sürede geçirdiği her bir saat için iş sözleşmesinin feshine dair tazminat talep edebilir.
Fazla Mesai Ücretinin Belirlenmesi ve İstisnalar
Bazı iş kollarında fazla mesai ücretinin hesaplanması farklılık gösterebilir. Örneğin, işverenin belirli bir işyerinde sürekli çalışması gerektiğini belirlediği çalışanlar için fazla mesai düzenlemesi yapılmış olabilir. Bunun dışında, bazı gece vardiyası veya çalışma şartları gereği fazla mesaiye tabi olmayan istisnalar da bulunmaktadır.
Sonuç
Haftalık çalışma süresi ve fazla mesai konuları, işçi ve işveren arasındaki en önemli hukuki düzenlemelerden biridir. Hem işçinin haklarının korunması hem de işverenin yükümlülüklerini yerine getirmesi adına, fazla mesai ücretinin doğru bir şekilde hesaplanması ve ödenmesi gerekmektedir.
İş hukuku konusunda uzman bir avukat olarak, işçi hakları ve fazla mesai ile ilgili her türlü soru ve sorunlarınızda Avukat Murat Tuna Tür olarak size hukuki danışmanlık ve rehberlik sunmaktan mutluluk duyarız. Eğer fazla mesai ücreti ile ilgili bir sorun yaşıyorsanız, haklarınızı savunmak için profesyonel bir yardım almanız önemlidir.
