İcra İflas Kanununda Borçlunun Malına Haciz Konulması
- Haciz Nedir?
Haciz, kesinleşmiş bir icra takibine dayanarak borçlunun mal varlığına alacaklının talebi üzerine el konulmasıdır. Bu süreç, icra dairesi tarafından yürütülür ve borçlu borcunu ödemezse, haczedilen mallar satılarak alacaklıya ödeme yapılır.
Haciz süreci, ilamlı ve ilamsız icra takibine bağlı olarak değişebilir:
✔ İlamlı icrada, mahkeme kararı esas alınır.
✔ İlamsız icrada, doğrudan icra takibi başlatılır ve borçlu süresi içinde itiraz etmezse haciz aşamasına geçilir.
Haciz işlemi, yalnızca alacaklının talebi üzerine başlatılabilir. İcra müdürlüğü kendiliğinden haciz uygulayamaz.
- Haciz Süreci Nasıl İşler?
Borçlunun malına haciz konulabilmesi için belirli hukuki adımların takip edilmesi gerekir:
- A) İcra Takibinin Kesinleşmesi
Haciz sürecinin başlaması için icra takibinin kesinleşmiş olması gerekmektedir. Bunun için:
1️⃣ Alacaklı, icra dairesine başvurarak icra takibi talebinde bulunur.
2️⃣ Borçluya ödeme emri gönderilir.
3️⃣ Borçlu, yasal sürede ödeme yapmazsa veya itiraz etmezse icra takibi kesinleşir.
4️⃣ Takip kesinleştikten sonra alacaklı haciz talebinde bulunabilir.
- B) Borçlunun Mal Varlığının Tespiti
İcra müdürlüğü, borçlunun hangi mallarının haczedilebileceğini araştırır.
✔ Banka hesapları ve mevduatları incelenir.
✔ Tapu kayıtları sorgulanarak taşınmazlar tespit edilir.
✔ Araç kayıtları incelenerek borçlunun adına kayıtlı araçlar belirlenir.
✔ Maaş ve diğer gelir kaynakları araştırılır.
???? Eğer borçlu mal kaçırmaya çalışıyorsa, alacaklı ihtiyati haciz talep edebilir.
- C) Haciz İşlemi ve Mallara El Konulması
Haciz kararı alındıktan sonra, icra memurları borçlunun mal varlığına fiilen el koyar.
✔ Taşınır malların haczi: Borçlunun evinde veya işyerinde bulunan değerli eşyalar (altın, elektronik cihazlar, lüks eşyalar vb.) haczedilebilir.
✔ Taşınmazların haczi: Borçlunun adına kayıtlı ev, arsa, iş yeri gibi taşınmaz mallara haciz konulur.
✔ Araç haczi: Borçlunun adına kayıtlı motorlu taşıtlar bağlanabilir.
✔ Banka hesaplarına haciz: Borçlunun banka hesaplarına bloke konularak alacak tahsil edilebilir.
✔ Maaş haczi: Borçlunun maaşının en fazla %25’i haczedilebilir.
???? Önemli Not:
İcra müdürlüğü, borçlunun ve ailesinin geçimini sağlayacak zorunlu malları haczedemez.
- D) Haczedilen Malların Satışı
Haciz işlemi tamamlandıktan sonra, borç hala ödenmezse haczedilen mallar açık artırma yoluyla satılır ve elde edilen gelirle alacak tahsil edilir.
✔ Taşınır mallar için borçlu 7 gün içinde malı geri almazsa satış işlemi başlatılır.
✔ Taşınmazlar için satış ilanı verilir ve ihale yoluyla satış gerçekleştirilir.
✔ Satış sonrası elde edilen gelir, öncelikle haciz giderlerine ve ardından alacaklıya ödenir.
???? Eğer borç ödenirse veya alacaklı satıştan vazgeçerse, haciz kaldırılır.
- Borçlunun Haciz Sürecindeki Hakları Nelerdir?
Borçlu, haciz işlemi sırasında hukuki olarak belirlenmiş bazı haklara sahiptir.
- A) Hacze İtiraz Hakkı
Borçlu, haciz işleminin haksız veya hatalı olduğunu düşünüyorsa, icra mahkemesine başvurarak itiraz edebilir.
✔ İstihkak davası açabilir: Borçlu, haczedilen malın kendisine ait olmadığını ispat ederse, haciz kaldırılabilir.
✔ İcra mahkemesine şikayet başvurusu yapabilir: Haciz işlemi usulsüz yapıldıysa, mahkeme müdahale edebilir.
- B) Haczedilemeyen Malları Koruma Hakkı
İcra ve İflas Kanunu’na göre bazı mallar haczedilemez:
✔ Borçlunun mesleki eşyaları (örneğin bir doktorun stetoskopu, bir avukatın evrakları).
✔ Aile için zorunlu temel eşyalar (buzdolabı, yatak, yemek masası vb.).
✔ Borçlunun maaşının yalnızca %25’i haczedilebilir.
✔ Borçlunun geçimini sağlayan tarım aletleri ve hayvanları haczedilemez.
- C) Borcu Ödeme ve Haczi Kaldırma Hakkı
Borçlu, haciz işleminden önce veya sonra borcunu ödeyerek haczi kaldırabilir.
✔ Borç tamamen ödendiğinde, icra dairesi haczi kaldırmak zorundadır.
✔ Borç taksitlendirilirse, icra müdürlüğü haciz işlemini durdurabilir.
✔ Borçlunun mal varlığı üzerindeki haciz usulsüzse, icra mahkemesi iptal kararı verebilir.
???? Alacaklı, borç ödendiği halde haczi kaldırmazsa, borçlu icra mahkemesine şikayette bulunabilir.
Sonuç: Borçlunun Malına Haciz Konulması Sürecinde Dikkat Edilmesi Gerekenler
✔ Haciz işlemi, alacaklının alacağını tahsil etmesini sağlamak için hukuki bir yöntemdir.
✔ Borçlunun temel yaşamını sürdürebilmesi için bazı malları haczedilemez.
✔ Borçlunun itiraz hakkı vardır ve usulsüz haciz işlemleri iptal edilebilir.
✔ Borç ödendiği takdirde haciz derhal kaldırılmalıdır.
???? Avukat Murat Tuna Tür olarak, icra ve haciz işlemleri konusunda müvekkillerimize hukuki danışmanlık ve destek sağlamaktayız. Eğer haciz süreci ile ilgili detaylı bilgi almak isterseniz, bizimle iletişime geçebilirsiniz.
