İş güvencesi, çalışma koşulları, ücret hakkı ve izinler.
- İş Güvencesi ve İşten Çıkarılmaya Karşı Koruma
İş güvencesi, işçilerin keyfi veya haksız işten çıkarılmalara karşı korunmasını sağlayan hukuki bir düzenlemedir. İş güvencesi hükümleri özellikle belirsiz süreli iş sözleşmesine tabi işçiler için geçerlidir.
- A) İş Güvencesinden Kimler Yararlanır?
- En az 6 ay kıdemi olan işçiler,
- 30 veya daha fazla çalışanı bulunan iş yerlerinde çalışanlar,
- Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçiler,
- İş Kanunu’nun 18. maddesi kapsamında iş güvencesi hakkı kazanan işçiler.
- B) İşten Çıkarılma Durumunda İşçinin Hakları
- Geçerli sebep olmaksızın işten çıkarılan işçi, işe iade davası açabilir.
- İşçi işe iade edilmezse, işverenden en az 4 ay, en fazla 8 aylık ücreti kadar iş güvencesi tazminatı talep edebilir.
- İşveren, işçiyi önceden haber vermeden işten çıkarırsa, ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
- Çalışma Koşulları ve İşçi Hakları
İşçilerin sağlıklı ve güvenli bir ortamda çalışmasını sağlamak, işverenin en temel yükümlülüklerinden biridir.
- A) İşverenin Sağlamakla Yükümlü Olduğu Çalışma Koşulları
- İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınması (İş Kanunu madde 77).
- Fazla mesai ücretlerinin ödenmesi.
- İşçilere mobbing ve kötü muamele uygulanmaması.
- İşçilerin sendikal haklarının korunması.
- B) İşçilerin Çalışma Süreleri
- Günlük çalışma süresi en fazla 11 saat olabilir.
- Haftalık çalışma süresi en fazla 45 saattir.
- Fazla çalışma yapılacaksa, işçinin onayı alınmalıdır ve saat başına normal ücretin %50 fazlası ödenmelidir.
- Ücret Hakkı ve Ödeme Koşulları
Ücret, işçinin en temel hakkıdır ve işverenin en önemli yükümlülüğüdür. İş Kanunu ve Borçlar Kanunu kapsamında, işçilerin ücret hakları güvence altına alınmıştır.
- A) İşçinin Ücret Hakları
- Asgari ücretin altında maaş ödenemez.
- Ücretler, en geç ayda bir ödenmelidir.
- İşçiye, yasal kesintiler dışında herhangi bir kesinti yapılmadan ödeme yapılmalıdır.
- Ücretin zamanında ödenmemesi halinde işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir ve kıdem tazminatı talep edebilir.
- B) İşçinin Fazla Mesai Ücreti Hakkı
- Fazla mesai yapan işçilere saat başına %50 fazla ödeme yapılmalıdır.
- Bayram ve resmi tatillerde çalışan işçiye %100 ek ödeme yapılmalıdır.
- Gece çalışmaları (saat 20.00 ile 06.00 arası) için özel düzenlemeler mevcuttur ve bu saatlerde çalışan işçilere ek ödeme yapılmalıdır.
- İzin Hakları ve Yıllık Ücretli İzin
İş Kanunu, işçilere çeşitli durumlar için ücretli ve ücretsiz izin hakları tanımaktadır. İşverenin, bu izinleri vermemesi halinde işçi, yasal yollara başvurabilir.
- A) Yıllık Ücretli İzin Süreleri
İşçilerin iş yerinde çalışma sürelerine bağlı olarak kanunen belirlenmiş yıllık izin hakları şu şekildedir:
- 1-5 yıl arası kıdemi olan işçiler için: 14 gün
- 5-15 yıl arası kıdemi olan işçiler için: 20 gün
- 15 yıl ve üzeri kıdemi olan işçiler için: 26 gün
18 yaş altı ve 50 yaş üstü işçiler için yıllık izin en az 20 gündür.
- B) Mazeret ve Ücretsiz İzin Hakları
- Evlilik izni: 3 gün
- Babalık izni: 5 gün
- Yakınını kaybeden işçiye ölüm izni: 3 gün
- Kadın işçiler için doğum izni: 16 hafta
- Süt izni: Kadın işçiye günde 1,5 saat
İşçilerin bu izinleri kesintisiz ve maaş kaybı olmadan kullanma hakkı vardır.
Sonuç
İş güvencesi, çalışma koşulları, ücret hakkı ve izinler, işçilerin sosyal ve ekonomik refahını koruyan en önemli iş hukuku düzenlemelerindendir. İşçilerin haklarının korunması ve işverenlerin yükümlülüklerini yerine getirmesi, iş ilişkilerinde dengenin sağlanması açısından büyük önem taşır.
İş hukuku ile ilgili yaşanabilecek uyuşmazlıkların önüne geçmek ve işçi haklarını korumak için Avukat Murat Tuna Tür olarak hukuki danışmanlık ve dava sürecinde profesyonel destek sunmaktayız.
???? Hukuki destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
