İş kazası nedir, nasıl tanımlanır

49 Görüntüleme ,

İş Kazası Tanımı

İş kazası, işçilerin işyerinde çalıştıkları sırada veya işin gereği olarak uğradıkları, iş gücünde azalmaya veya hastalık durumuna yol açan her türlü olay olarak tanımlanabilir. Türkiye’de iş kazası, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda şu şekilde tanımlanmıştır:

“İş kazası, sigortalının işyerinde veya işini yaparken maruz kaldığı, geçici ya da kalıcı iş göremezlik, hastalık veya ölüm gibi durumlarla sonuçlanan, çalışma esnasında meydana gelen olaylardır.”

Bu tanım, iş kazalarının hem fiziksel hem de psikolojik etkilerini kapsayan geniş bir çerçeveyi içermektedir.

İş Kazasının Şartları

İş kazasının hukuki anlamda geçerli olabilmesi için belirli şartların sağlanması gerekmektedir. İş kazası, yalnızca çalışanların işyerinde veya iş süreçlerinde meydana gelen olaylar için geçerlidir. İş kazasının geçerli sayılabilmesi için şu kriterler dikkate alınır:

İşyerinde Gerçekleşmiş Olması

İş kazasının, işyerinde veya işin gereği olarak işyerinden başka bir yerde, çalışanı doğrudan ilgilendiren bir görev sırasında gerçekleşmesi gerekir. İş kazaları, işyerinde meydana gelen kazalarla sınırlı değildir. İşçinin, işyeri dışında bir alanda çalışması esnasında da kaza meydana gelebilir (örneğin, bir iş seyahati sırasında).

İşin Sırasında Gerçekleşmesi

İş kazasının, işçinin o sırada yaptığı işle bağlantılı olması gereklidir. Bu, işçinin çalışma sırasında herhangi bir kazaya uğraması durumunda geçerlidir. Örneğin, işçi işyerine giderken bir kaza geçirmişse, bu da iş kazası olarak kabul edilebilir. Ancak işçilerin özel işlerini yaptığı sıradaki kazalar iş kazası sayılmaz.

Yaralanma, Hastalık veya Ölüm

İş kazası, işçinin geçici veya sürekli iş göremezliğine yol açacak şekilde yaralanması, hastalanması veya hayatını kaybetmesi ile sonuçlanmalıdır.

İş Kazasının Hukuki Sonuçları

İş kazası, işçiye maddi ve manevi zararlar verebileceği gibi, işverenin de yükümlülüklerini yerine getirmesi adına bazı sorumluluklar doğurur.

Sigorta ve Tazminat Hakları

İş kazası sonucu meydana gelen herhangi bir zarar, işçiye sigorta tarafından ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri veya cenaze yardımı gibi yardımları doğurur. Aynı zamanda, işverenin ihmalinden kaynaklanan bir iş kazası durumunda işçi, maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

Geçici İş Göremezlik Ödeneği: İş kazasından dolayı işçi geçici olarak çalışamazsa, SGK tarafından ödenir.
Sürekli İş Göremezlik Geliri: İş kazası sonucu kalıcı bir iş göremezlik durumu oluşmuşsa, işçi ömür boyu gelir alabilir.
Maddi ve Manevi Tazminat: İş kazası nedeniyle işçi, işverene karşı tazminat davası açma hakkına sahiptir.

İşverenin Sorumluluğu

İş kazası sonucunda işverenin, işçiye karşı cezai sorumluluğu da söz konusu olabilir. İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almak zorundadır. Eğer işveren, bu yükümlülüğünü yerine getirmezse, işçi mağdur olabilir ve bu durumda işveren, işçiye karşı sorumlu tutulabilir.

İş Sağlığı ve Güvenliği Tedbirleri: İşveren, işçilerin güvenliğini sağlamak için gerekli tedbirleri almak zorundadır.
Haksız Fesih ve Tazminat: İş kazası nedeniyle işçi çalışamazsa, işverenin haksız şekilde işçiyi işten çıkarması durumunda işçi, ihbar tazminatı ve kıdem tazminatı talep edebilir.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) Başvurusu

İş kazası geçiren işçi, SGK'ya başvurarak tıbbi yardım alabilir ve tedavi masraflarını sigorta karşılayabilir. Ayrıca, iş kazası nedeniyle çalışamayacak duruma gelen işçi, SGK'dan geçici iş göremezlik ödeneği talep edebilir.

İş Kazası Çeşitleri

İş kazaları farklı şekillerde meydana gelebilir. Bu kazaların genel çeşitleri şunlardır:

Fiziksel Kazalar: İşçinin düşmesi, ezilmesi, kesilmesi gibi durumlar.
Kimyasal Kazalar: Toksik maddelere maruz kalma, kimyasal madde sızıntıları gibi kazalar.
Elektrik Çarpmaları: Elektrik akımına kapılma gibi durumlar.
Psikolojik Kazalar: İşyerindeki aşırı stres ve psikolojik baskılar nedeniyle meydana gelen sağlık sorunları.
Meslek Hastalıkları: Uzun süreli zararlı çalışma koşulları nedeniyle meydana gelen hastalıklar (örneğin, gürültüye bağlı işitme kaybı).

İş Kazasında Hukuki Adımlar

İş kazası yaşayan bir işçi, çeşitli hukuki adımlar atarak haklarını arayabilir. Bu adımlar şunlardır:

İş Kazası Raporu: İlk olarak, iş kazası bir iş kazası raporu ile belgelenmelidir.
SGK Başvurusu: İş kazası sonucu SGK'ya başvurarak tedavi ve ödenek talepleri yapılmalıdır.
Tazminat Davası: İşçi, işverene karşı tazminat davası açabilir.
Ceza Davası: İşverenin ihmali sonucu iş kazası meydana geldiyse, işçi ceza davası açma hakkına sahiptir.

Sonuç

İş kazaları, çalışanların hayatını olumsuz etkileyebilir ve önemli hukuki sorumluluklar doğurabilir. Hem işçiler hem de işverenler, iş kazalarının önlenmesi ve işçi haklarının korunması için gerekli tedbirleri almalıdır. Avukat Murat Tuna Tür olarak, iş kazasıyla ilgili her türlü hukuki danışmanlık hizmetini sunmakta ve işçilerin haklarını savunmak için sizlere yardımcı olmaktayız.

Eğer bir iş kazası geçirdiyseniz veya haklarınızla ilgili soru işaretleriniz varsa, uzman bir avukatla iletişime geçmekten çekinmeyin.