İş ve sosyal güvenlik hukuku nedir

İş ve sosyal güvenlik hukuku nedir

1. İş Hukuku Nedir?

İş hukuku, bireysel ve toplu iş ilişkilerini düzenleyen bir hukuk dalıdır. İşçi ve işveren arasındaki hukuki bağları şekillendirir ve iş hayatındaki düzeni sağlamayı hedefler.

1.1. İş Hukukunun Temel İlkeleri

İş hukuku, özellikle işçi haklarını koruma amacı güden bir hukuk dalıdır ve şu temel ilkeler üzerine inşa edilmiştir:

• İşçinin korunması ilkesi: İşçi, işverene göre daha zayıf bir konumda olduğundan, iş hukukunda işçi lehine hükümler ön plandadır.
• Çalışma şartlarının düzenlenmesi: İşçilerin çalışma süreleri, ücretleri, tatil ve izin hakları yasalarla güvence altına alınmıştır.
• Sosyal diyalog ve toplu iş sözleşmesi hakkı: İşçiler, sendikalar aracılığıyla toplu iş sözleşmesi yapabilir ve haklarını savunabilir.

1.2. İş Hukukunun Kapsadığı Konular

İş hukuku, işçilerin ve işverenlerin haklarını belirleyen geniş bir yelpazeye sahiptir. Bu kapsamda:

• İş sözleşmeleri (Belirli/belirsiz süreli, kısmi süreli vb.)
• Çalışma saatleri ve fazla mesai
• İşçi hakları (ücret, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin vb.)
• İş sağlığı ve güvenliği
• İşten çıkarma ve işe iade davaları
• Sendikal haklar ve toplu iş sözleşmeleri

İşveren ve işçi arasındaki bu konular, iş hukukunun temel alanlarını oluşturur.

2. Sosyal Güvenlik Hukuku Nedir?

Sosyal güvenlik hukuku, bireyleri sosyal risklere karşı koruyan ve devlete yüklediği sorumluluklarla sosyal güvenlik sisteminin işleyişini düzenleyen bir hukuk dalıdır. İşçilerin sağlık, emeklilik ve iş kazaları gibi durumlarda korunmasını amaçlayan kuralları içerir.

2.1. Sosyal Güvenlik Sisteminin Amacı

Sosyal güvenlik sistemi, çalışanların hayatlarını güvence altına almak için oluşturulmuş bir yapıdır. Temel amacı:

• İşçilerin iş kazası ve meslek hastalıklarına karşı korunmasını sağlamak,
• Yaşlılık, malullük ve ölüm gibi sosyal risklere karşı çalışanları güvence altına almak,
• Sağlık hizmetlerinden herkesin eşit şekilde yararlanmasını sağlamak.

2.2. Sosyal Güvenlik Kapsamındaki Haklar

Türkiye’de sosyal güvenlik sistemi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından yürütülmektedir ve çalışanlara şu hakları tanır:

1. Emeklilik hakları: Prim gününü dolduran çalışanlar emekli olabilir.
2. İş kazası ve meslek hastalığı sigortası: Çalışanlar iş kazası geçirirse veya meslek hastalığına yakalanırsa belirli haklardan faydalanır.
3. Sağlık hizmetleri: Sigortalılar ve aileleri sağlık hizmetlerinden yararlanabilir.
4. İşsizlik sigortası: İşsiz kalan çalışanlar belirli süre boyunca işsizlik maaşı alabilir.

Bu haklar, çalışanların sosyal güvence altında olmalarını sağlayarak iş hayatındaki risklere karşı bir koruma mekanizması oluşturur.

3. İş ve Sosyal Güvenlik Hukukunun Önemi

İş ve sosyal güvenlik hukuku, hem işçilerin hem de işverenlerin yasal yükümlülüklerini belirleyerek, iş dünyasında güvenli ve adil bir çalışma ortamı yaratmayı amaçlar. Bu hukuk dalının önemi şu şekilde özetlenebilir:

• İşçilerin haklarını korur ve güvence altına alır.
• İş sağlığı ve güvenliği sayesinde iş kazalarının önlenmesini sağlar.
• Sosyal güvenlik sistemi, çalışanların işsizlik, hastalık ve emeklilik gibi durumlarda mağduriyet yaşamamalarını sağlar.
• İşçi-işveren ilişkilerinde adaletin sağlanmasına katkıda bulunur.

Sonuç

İş ve sosyal güvenlik hukuku, çalışma hayatının temel direklerinden biridir. İş hukuku, işçi ve işveren arasındaki ilişkileri düzenlerken, sosyal güvenlik hukuku çalışanların haklarını güvence altına alır. Avukat Murat Tuna Tür olarak, işçi ve işveren arasındaki hukuki süreçlerde ve sosyal güvenlik konularında profesyonel danışmanlık hizmetleri sunarak, tarafların haklarını en iyi şekilde korumalarına yardımcı olmaktayız.

İşçi hakları, iş güvencesi ve sosyal güvenlik süreçleri ile ilgili hukuki destek almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.