İşçinin işyerinde korunması gereken haklar.

İşçinin işyerinde korunması gereken haklar.

İşçinin İşyeri Ortamında Korunması Gereken Temel Haklar

Türkiye’de işçilerin hakları, başta İş Kanunu olmak üzere, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gibi pek çok yasal düzenlemeyle güvence altına alınmıştır. Bu haklar, işçilerin çalışma süreçlerini ve işyerindeki genel güvenliğini kapsar. Aşağıda, işçinin işyerinde korunması gereken haklar detaylandırılmıştır:

1. Sağlık ve Güvenlik Hakkı

İşçinin en önemli hakkı, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamında çalışmaktır. İşveren, işyerinde işçi sağlığını ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdür. Bu, işyerindeki fiziksel, kimyasal, biyolojik tehlikelere karşı işçiyi korumak için gerekli önlemleri almayı içerir. İşçi, iş güvenliği eğitimi almak ve uygun güvenlik ekipmanlarını kullanmak zorundadır. İş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin alınmadığı durumlarda, işçi İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yasal haklarını arayabilir.

2. Eşitlik ve Ayrımcılık Yasağı

İşyerinde herhangi bir ayrımcılık yapılması yasaktır. İşveren, çalışanlara cinsiyet, yaş, etnik köken, engellilik durumu veya dini inanç gibi özellikler nedeniyle ayrımcılık yapamaz. İşçi, işyerinde eşitlik ilkesine uygun bir şekilde muamele görmeyi talep edebilir. Ayrıca, çalışanlar arasındaki eşitsizlikler ve ayrımcılıklar durumunda, işçi Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na şikayette bulunabilir.

3. Ücret Hakkı ve Ödeme Düzeni

İşçi, yaptığı iş karşılığında adil bir ücret almaya hak sahibidir. İşveren, işçiye en az asgari ücret ödemek zorundadır. Ücret, belirlenen zaman diliminde (genellikle aylık) ve zamanında ödenmelidir. İşçi, eğer ücretinin ödenmediğini veya eksik ödendiğini fark ederse, yasal haklarını kullanarak işveren aleyhine dava açabilir. Ayrıca, işyerindeki ücret adaletsizlikleri için işçi, sendikal faaliyetlerde bulunabilir veya bireysel olarak İş Mahkemesi’ne başvurabilir.

4. Çalışma Süresi ve Dinlenme Hakkı

İşçi, çalışma saatlerinin ve dinlenme sürelerinin belirlenmiş yasal sınırlara uygun olarak düzenlenmesini talep edebilir. İş Kanunu'na göre haftalık çalışma süresi 45 saattir ve bu süre, günlük 7,5 saate kadar bölünebilir. İşçi, işyerinde fazla mesai yapmaya zorlanamaz ve bu tür talepler yasal sınırlar içinde olmalıdır. Ayrıca, işçi, tatil günlerinde dinlenme ve yıllık izin hakkına da sahiptir.

5. Sendikal Haklar

İşçi, sendikaya üye olma hakkına sahiptir ve işveren, işçilerin sendikal faaliyetlerini engelleyemez. İşçi, sendikal faaliyetlerde bulunarak çalışma koşullarını iyileştirmek, haklarını savunmak amacıyla toplu sözleşmeler yapmak gibi yasal haklara sahiptir. İşverenin işçilerin sendikal haklarını engellemesi veya bu haklar nedeniyle işçiyi işten çıkarması yasaktır.

6. İşyerinde Mobing ve Tacizden Korunma

İşçi, işyerinde psikolojik taciz (mobbing) ve fiziksel taciz gibi zararlı davranışlara karşı korunmalıdır. İşyerinde işçi, işyerindeki yöneticisi ya da iş arkadaşları tarafından mobbinge uğrayarak psikolojik şiddet görüyorsa, işçi bu durumu yetkili mercilere bildirebilir ve işverenin gerekli tedbirleri almasını isteyebilir. Mobbing veya taciz nedeniyle oluşan zararlar için işçi, yasal haklarını arayarak tazminat talebinde bulunabilir.

7. İzin Hakkı

İşçi, sağlık durumu, evlilik, ölüm gibi kişisel gerekçelerle izin talep edebilir. Yıllık izin hakkı, işçinin çalıştığı sürenin karşılığı olarak belirli bir süreyi kapsar. İş Kanunu’na göre işçi, çalıştığı her yıl için 14-26 gün arasında yıllık ücretli izin kullanma hakkına sahiptir. Bu izin, işçinin sağlık ve dinlenme hakkı olarak değerlendirilir. İşveren, işçiye yıllık iznini kullanması için engel olamaz.

İşçinin İşyeri Ortamında Korunması Gereken Sosyal Haklar

İşçi, aynı zamanda sosyal güvenlik haklarıyla da korunmaktadır. İşverenin işçiye karşı sorumlulukları yalnızca çalışma koşullarıyla sınırlı değildir; işçinin sosyal güvenliği ve hakları da işverenin sorumluluğundadır.

1. Sosyal Sigorta ve Sağlık Sigortası

İşveren, işçiyi sigorta sistemine dahil etme yükümlülüğüne sahiptir. İşçi, çalışma süresi boyunca sosyal sigorta primlerinin düzenli olarak ödenmesini talep edebilir. Sosyal sigorta, işçinin hastalık, iş kazası, emeklilik gibi birçok alanda güvence sağlar. Ayrıca, işçi sağlığı da sigorta kapsamına alınır. İşçi, iş kazası veya hastalık durumunda, sağlık sigortasından faydalanmak için sigorta primlerinin düzenli yatırılmasını sağlayabilir.

2. Kıdem Tazminatı

İşçi, belirli şartlarla kıdem tazminatına hak kazanır. İşveren, işçiyi haksız yere işten çıkarttığında işçiye kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. Ayrıca, işçi kendi isteğiyle işten ayrıldığında da bazı durumlarda kıdem tazminatı alma hakkına sahiptir. Bu tazminat, işçinin çalıştığı her yıl için bir maaş miktarında hesaplanır.

Sonuç

İşçinin işyerinde korunması gereken haklar, işçi ile işveren arasında dengeyi sağlayan ve çalışma hayatının adil olmasını temin eden unsurlardır. Yasal düzenlemeler ve yargı kararlarıyla güvence altına alınan işçi hakları, çalışanların sadece iş yerindeki iş güvencelerini değil, aynı zamanda sosyal yaşamlarını da kapsar. İşçinin sağlıklı, güvenli ve adil bir çalışma ortamına sahip olabilmesi için işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi büyük önem taşır.

Avukat Murat Tuna olarak, işçi hakları ve işyerindeki güvenli çalışma ortamının sağlanması ile ilgili hukuki danışmanlık ve temsil hizmeti sunuyoruz. Çalışan haklarınızın korunması ve olası hak ihlallerine karşı yasal haklarınızı aramanız adına her zaman yanınızdayız.