Sağlıkta Dijitalleşme ve Hukuki Düzenlemeler

Sağlıkta Dijitalleşme ve Hukuki Düzenlemeler

1. Sağlıkta Dijitalleşmenin Temelleri

Sağlıkta dijitalleşme, tıbbi verilerin elektronik ortamda toplanması, işlenmesi ve paylaşılması sürecidir. Bu dönüşüm, hastaların tedavi süreçlerini daha hızlı ve verimli bir şekilde yönetmeye olanak sağlamakta, aynı zamanda sağlık hizmetlerinin ulaşılabilirliğini artırmaktadır. Sağlıkta dijitalleşme, telemedicine (uzaktan sağlık hizmetleri), elektronik sağlık kayıtları (EHR), yapay zeka, veri analitiği ve dijital sağlık uygulamaları gibi pek çok alanı kapsamaktadır.

1. a) Telemedicine (Uzaktan Sağlık Hizmetleri)

Telemedicine, hasta ile doktor arasında coğrafi mesafeyi ortadan kaldırarak sağlık hizmeti sunulmasına olanak tanır. Özellikle pandemi dönemiyle birlikte popülerleşen bu sistem, hasta ve sağlık profesyonelinin video konferans, telefon veya dijital platformlar aracılığıyla etkileşime girmesini sağlar. Ancak bu alandaki dijitalleşme, tıbbi hatalar, gizlilik ihlalleri ve hasta hakları gibi hukuki riskleri beraberinde getirmektedir.

1. b) Elektronik Sağlık Kayıtları (EHR)

EHR, hastaların tüm sağlık bilgilerini dijital ortamda toplayan ve saklayan sistemlerdir. Bu sistemler, sağlık profesyonellerinin hasta bilgilerine hızlı erişmesini sağlamakta, tedavi süreçlerini kolaylaştırmaktadır. Ancak, EHR sistemlerinin güvenliği, kişisel verilerin korunması ve veri erişimi gibi hukuki sorunlar, sağlıkta dijitalleşmenin karşılaştığı önemli engeller arasında yer almaktadır.

2. Dijital Sağlık Hizmetleri ve Kişisel Verilerin Korunması

Dijital sağlık uygulamaları, büyük miktarda kişisel ve sağlık verisi toplayarak bu verileri işleyebilir. Bu nedenle, kişisel verilerin korunması, dijital sağlık sistemlerinin hukuki boyutunda önemli bir yer tutmaktadır.

1. a) Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK)

Türkiye’de, kişisel verilerin korunmasına yönelik düzenlemeler 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (KVKK) ile yapılmıştır. Bu kanun, kişisel sağlık verilerinin toplanması, saklanması ve işlenmesi konusunda sağlık kurumları ve dijital sağlık hizmetleri sağlayıcıları için önemli yükümlülükler getirmektedir. Sağlık hizmetleri sunan dijital platformlar, hastaların kişisel sağlık verilerini toplarken bu yasal yükümlülüklere uygun hareket etmelidir. KVKK’ya aykırı hareket etmek, hukuki yaptırımlara yol açabilir.

1. b) GDPR ve Uluslararası Düzenlemeler

Avrupa Birliği’ne üye ülkelerde ise GDPR (Genel Veri Koruma Yönetmeliği) devreye girmektedir. Dijital sağlık hizmetleri, uluslararası veri akışını içerdiği için, sağlık hizmeti sağlayıcılarının bu düzenlemelere de uyması gerekmektedir. Sağlık verilerinin toplanması, saklanması ve paylaşılması süreçlerinde, dijital platformlar GDPR’ye uygun hareket etmek zorundadır. Sağlık sektöründeki dijitalleşme, uluslararası veri koruma standartlarının da dikkate alınması gerektiği bir dönemi başlatmıştır.

3. Dijital Sağlık Uygulamaları ve Hukuki Sorumluluk

Dijital sağlık uygulamaları, kullanıcıların sağlık takibini yapmalarına, ilaç hatırlatıcıları kullanmalarına ve sağlık durumları hakkında bilgilere ulaşmalarına imkan tanır. Ancak, bu uygulamaların doğru ve güvenilir çalışması gerektiği için hukuki sorumluluklar söz konusu olabilir.

1. a) Tıbbi Cihazlar ve Dijital Sağlık Yazılımları

Dijital sağlık uygulamaları bazen tıbbi cihazlar veya yazılımlar olarak tanımlanabilir. Bu tür ürünler, tıbbi cihaz olarak sınıflandırılabilir ve tıbbi cihaz yönetmeliklerine tabi olabilir. Eğer dijital sağlık yazılımı veya cihazı, yanlış bir tanı koyarsa ya da bir tedaviye yol açarsa, bu durumda cihaz üreticisi ve sağlık hizmeti sağlayıcısı hukuki sorumluluk taşır.

1. b) Dijital Platformlarda Tıbbi Hatalar ve Hukuki İhbarlar

Dijital sağlık uygulamaları, yanlış bilgi vermek veya hatalı yönlendirmelerde bulunmak gibi riskler taşır. Bir kullanıcı, dijital bir platform üzerinden sağlık tavsiyesi alır ve bu tavsiye hatalı olursa, bu durumda sağlık profesyonellerinin ve platform sahiplerinin hukuki sorumluluğu devreye girebilir. Sağlık hizmetleri sağlayıcıları, dijital platformlarında tıbbi hataları önlemek adına güvenlik önlemleri almalı ve kullanıcıları doğru şekilde bilgilendirmelidir.

4. Dijital Sağlık Hizmetlerinde Etik ve Hukuki Sorunlar

Dijital sağlık hizmetlerinde etik ve hukuki sorunlar, hızla gelişen teknolojiyle birlikte daha karmaşık hale gelmektedir. Sağlık hizmetlerinin dijital platformlar üzerinden sunulması, çeşitli etik ve yasal soruları gündeme getirmektedir.

1. a) Hasta Mahremiyeti ve Bilgi Paylaşımı

Dijital sağlık platformlarında en önemli etik sorunlardan biri, hasta mahremiyetinin korunmasıdır. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, hastaların kişisel sağlık bilgilerini, izinsiz olarak üçüncü kişilerle paylaşamazlar. Ayrıca, hastaların dijital ortamda elde ettikleri sağlık bilgileri üzerinde tam kontrol sahibi olmaları sağlanmalıdır. Aksi takdirde, hasta hakları ihlal edilmiş olur.

1. b) Yapay Zeka ve Karar Verme Süreçleri

Yapay zeka tabanlı sağlık çözümleri, tıbbi kararların alınmasında önemli bir rol oynamaktadır. Ancak, yapay zekanın hastaların tedavi süreçlerinde karar verici olarak kullanılması, bir takım etik soruları gündeme getirmektedir. Özellikle, kararların şeffaf olmaması ve insan faktörünün dışlanması durumunda, dijital sağlık hizmetlerinde etik ihlaller yaşanabilir.

5. Sağlıkta Dijitalleşme ve Hukuki Gelecek

Sağlık sektöründeki dijitalleşme, gelecekte daha da büyüyerek hayatımızın bir parçası olmaya devam edecektir. Bununla birlikte, dijital sağlık uygulamaları ve hizmetlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte hukuki düzenlemeler ve etik kuralların da geliştirilmesi gerekmektedir.

1. a) Hukuki Düzenlemelerde Gelecek Trendleri

Dijital sağlık hizmetlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte, yeni hukuki düzenlemelerin yapılması gerekecektir. Sağlık hukukunda dijitalleşme ile ilgili olarak gelecekte daha katı yasal düzenlemeler ve denetimler devreye girebilir. Sağlık hizmetleri sağlayıcıları ve dijital platformlar, kişisel verilerin korunması, hastaların hakları ve etik standartlar konusunda daha kapsamlı yükümlülüklere tabi tutulabilirler.

1. b) Dijital Sağlık ve Kamu Politikaları

Devletlerin, sağlıkta dijitalleşme süreçlerine yönelik kamu politikalarını belirlemeleri gerekecektir. Bu politikalar, dijital sağlık hizmetlerinin erişilebilirliğini, güvenliğini ve etik uyumluluğunu sağlamalıdır. Ayrıca, dijital sağlık sistemleri üzerindeki denetimlerin güçlendirilmesi, kullanıcıların haklarının korunmasını sağlayacaktır.

Sonuç: Sağlıkta Dijitalleşme ve Hukuki Zorluklar

Sağlıkta dijitalleşme, büyük bir potansiyele sahip olmakla birlikte, beraberinde bir dizi hukuki sorunu da getirmektedir. Avukat Murat Tuna olarak, dijital sağlık sistemlerinin hukuki yönlerini ve karşılaşılan zorlukları değerlendirdiğimizde, hem sağlık çalışanlarının hem de hastaların korunması gerektiği sonucuna varıyoruz. Dijital sağlık hizmetleri, gelişen teknoloji ile uyumlu bir şekilde şekillendirilirken, etik, güvenlik ve hukuki düzenlemelerin de ön planda tutulması, bu alandaki sağlıklı gelişimin önünü açacaktır.